Proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa można podzielić na kilka etapów, a mianowicie:

Konsultacja sprawy

Proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa należy rozpocząć od dokładnego przeanalizowania sprawy pod kątem możliwych do podniesienia tytułów nieważności małżeństwa (czyli przyczyn, dla których Sąd Kościelny może wydać wyrok pozytywny i tym samym stwierdzić nieważność małżeństwa).

Przygotowanie, złożenie i przyjęcie skargi powodowej

Każdy proces rozpoczyna się od złożenia we właściwym sądzie pisma wszczynającego postępowanie. W procesach cywilnych funkcję tą spełnia pozew, natomiast w celu rozpoczęcia procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa należy przygotować i złożyć we właściwym Sądzie Kościelnym skargę powodową.

Ustalenie formuły wątpliwości (przedmiotu sporu)

Treść skargi powodowej, uzupełniona następnie o ewentualne pozyskanie przez Sąd Kościelny stanowiska drugiej strony, pozwala na ustalenie Sądowi z jakiego tytułu lub tytułów nieważności małżeństwa i po której stronie prowadzony będzie proces.

Dowodzenie (przesłuchanie świadków, wysłuchanie stron, badanie psychologiczne)

Po ustaleniu przez Sąd formuły wątpliwości i powiadomieniu o tym stron procesu, Trybunał przystępuje do rozpoczęcia postępowania dowodowego.

Publikacja akt sprawy

Publikacja akt stanowi taki etap w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa, w ramach którego strony i ich adwokaci mogą zapoznać się z aktami sprawy jeszcze przed wydaniem wyroku przez Sąd.

Głos obrończy, uwagi Obrońcy Węzła Małżeńskiego, replika

Pismem rozpoczynającym proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa jest skarga powodowa. Jednym z ostatnich, niezwykle ważnym i istotnym pismem w toku procesu jest głos obrończy, w którym strona lub adwokat strony dokonują podsumowania całej sprawy i przedstawiają Sądowi Kościelnemu wszelkie argumenty przemawiające za nieważnością konkretnego małżeństwa.

Wyrok

Zawiera odpowiedź na pytania ustalone w formule wątpliwości. Po zmianach w prawie dokonanych przez Ojca Świętego w Motu Proprio MITIS IUDEX DOMINUS IESUS, w sprawach małżeńskich obowiązuje zasada, że orzeczenie Sądu podlega wykonaniu jeśli nikt uprawniony nie złoży apelacji.

Apelacja

Jeśli po przeprowadzeniu procesu okaże się, że Sąd wydał wyrok negatywny co oznacza, iż nie została wykazana nieważność małżeństwa, stronie przysługuje prawo do zweryfikowania decyzji Sądu I instancji poprzez złożenie apelacji.

Inne środki zaskarżenia

W określonych przez prawo kanoniczne sytuacjach strona może złożyć skargę o nieważność wyroku. Wyróżnia się nieważność usuwalną i nieusuwalną.

Nowe wniesienie sprawy

Jeśli w sprawie małżeńskiej zapadły dwa zgodne wyroki - czy to pozytywne czy też negatywne, istnieje jeszcze możliwość dalszego rozpatrzenia sprawy w ramach tzw. "nowego wniesienia sprawy".

Konsekwencje pozytywnego zakończenia procesu

Po stwierdzeniu nieważności małżeństwa OBIE STRONY ZAWSZE SĄ WOLNE co oznacza ze wyrok zapadły w sprawie odnosi skutek tak dla powoda jak i pozwanego.

Jak może mi pomóc adwokat kościelny?

W sprawach o stwierdzenie nieważności małżeństwa strona może skorzystać z pomocy adwokata kościelnego - kanonisty, który służąc stronie radą i pomocą prawną zajmuje stanowisko w procesie pro nullitate, czyli przemawia za nieważnością małżeństwa.