Dyspensa od małżeństwa zawartego a niedopełnionego

Kan. 1697. Tylko małżonkowie albo jeden z nich, chociażby wbrew woli drugiego, mają prawo prosić o łaskę dyspensy od małżeństwa zawartego a niedopełnionego.

Kan. 1698. §1. Tylko Stolica Apostolska rozpoznaje fakt niedopełnienia małżeństwa i istnienie słusznej przyczyny do udzielenia dyspensy. §2. Dyspensa natomiast udzielana jest przez samego Biskupa Rzymskiego.

Kan. 1699. §1. Właściwym do przyjęcia pisma, w którym prosi się o udzielenie dyspensy, jest biskup diecezjalny stałego lub tymczasowego zamieszkania petenta, który, jeżeli stwierdzi, że prośba jest uzasadniona, winien zarządzić instrukcję procesu. §2. Jeśli jednak przedstawiony wypadek zawierałby szczególne trudności natury prawnej lub moralnej, biskup diecezjalny powinien zasięgnąć rady Stolicy Apostolskiej. §3. Przeciwko dekretowi, którym biskup odrzuca pismo, przysługuje rekurs do Stolicy Apostolskiej.

Kan. 1700. §1. Zachowując przepis Kan. 1681, instrukcję tych procesów powinien biskup zlecić, na stałe lub w poszczególnych wypadkach, trybunałowi swojej lub obcej diecezji albo odpowiedniemu kapłanowi. §2. Jeśli została wniesiona prośba sądowa celem orzeczenia nieważności tego małżeństwa, instrukcję należy zlecić temu trybunałowi.

Kan. 1701. §1. W procesach tych zawsze musi brać udział obrońca węzła. §2. Adwokat nie jest dopuszczony, ale z powodu trudności przypadku biskup może zezwolić, aby petent lub strona pozwana otrzymała pomoc biegłego w prawie.

Kan. 1702. Podczas instrukcji należy przesłuchać obydwu małżonków i zachować, jeśli to jest możliwe, kanony o gromadzeniu dowodów w zwyczajnym procesie spornym i w sprawach o nieważność małżeństwa, jeżeli tylko dadzą się pogodzić z charakterem tych procesów.

Kan. 1703. §1. Nie ma ogłoszenia akt; sędzia jednak, jeżeli dostrzeże, że z racji przytoczonych dowodów, prośbie strony proszącej albo zarzutom strony pozwanej grozi poważna przeszkoda, powinien o tym roztropnie zawiadomić stronę zainteresowaną. § 2. Na żądanie strony sędzia może okazać dostarczony dokument lub złożone zeznanie i wyznaczyć czas na przedstawienie wyjaśnień.

Kan. 1704. §1. Instruktor po dokonaniu instrukcji, powinien wszystkie akta z odpowiednią relacją przekazać biskupowi, który daje swój wniosek, zgodny z_prawdą, zarówno co do faktu niedopełnienia, jak i słusznej przyczyny dyspensy oraz stosowności łaski. §2. Jeżeli instrukcja procesu została zlecona innemu trybunałowi, według przepisu.

Kan. 1700, uwagi broniące węzła winny być sporządzone w tym samym trybunale, ale wniosek, o którym w §1, należy do zlecającego biskupa, któremu instruktor przekazuje wraz z aktami odpowiednią relację.

Kan. 1705. §1. Wszystkie akta, wraz ze swoim wnioskiem i uwagami obrońcy węzła, biskup ma przesłać do Stolicy Apostolskiej. §2. Jeśli według oceny Stolicy Apostolskiej wymagane jest uzupełnienie instrukcji, daje się o tym znać biskupowi wskazując elementy, co do których instrukcję należy uzupełnić. §3. Jeżeliby Stolica Apostolska odpisała, że z przytoczonych argumentów nie stwierdzono niedopełnienia, wówczas biegły w prawie, o którym w Kan. 1701, §2, może w siedzibie trybunału przejrzeć akta procesu, jednak bez wniosku biskupa, by zastanowić się, czy nie można przytoczyć czegoś poważnego za ponownym wniesieniem prośby.

Kan. 1706. Reskrypt dyspensy przesyła Stolica Apostolska do biskupa; on zaś zawiadomi o reskrypcie strony, a ponadto jak najszybciej poleci proboszczowi zarówno miejsca zawarcia małżeństwa, jak i przyjęcia chrztu, aby została dokonana adnotacja o udzielonej dyspensie w księdze małżeństw i ochrzczonych.