„Jak otrzymać rozwód kościelny, z jakich powodów mogę uzyskać unieważnienie małżeństwa, jaki jest przebieg postępowania o unieważnienie ślubu kościelnego, czy w moim przypadku jest możliwy skrócony proces o unieważnienie małżeństwa kościelnego” – te oraz szereg innych pytań zadają nam osoby chcące uregulować swoją sytuację prawną w Kościele Katolickim.
Prowadząc od kilkunastu lat kancelarię kanoniczną chcielibyśmy podzielić się z Państwem naszymi doświadczeniami oraz przybliżyć problematykę tak samych przyczyn dla których można ubiegać się o stwierdzenie nieważności małżeństwa, jak również zwięźle przedstawić przebieg procesu kościelnego.
Stwierdzenie nieważności małżeństwa nie powinno być tematem tabu, a zachętą do prowadzenia tego rodzaju spraw niech będą słowa Ojca Świętego, Benedykta XVI wyrażone w adhortacji SACRAMENTUM CARITATIS, nr 29 z dnia 22 lutego 2007 r. „tam, gdzie rodzą się uprawnione wątpliwości, co do ważności małżeństwa sakramentalnie zawartego, należy podjąć takie kroki, które są konieczne dla zweryfikowania ich zasadności”.
Aktualnie zasady prowadzenia procesów o nieważność małżeństwa jak i tytuły nieważności małżeństwa określają trzy zasadnicze akty prawne, tj.:
- Codex Iuris Canonici auctoritate Joannis Pauli PP. II promulgatus, 25 I 1983, AAS 75 (1983) pars II, 1-317; przy czym polski tekst zawarty jest w: Kodeks Prawa Kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Pallotinum 1984. Wersje elektroniczne dostępne są na wielu portalach internetowych, w tym m. in. na stronie Warszawskiego Sądu Metropolitalnego pod linkiem: http://www.trybunal.mkw.pl/Kodeks%20Prawa%20Kanonicznego.pdf
W interesującym nas zakresie Kodeks Prawa Kanonicznego (KPK/83) zawiera:
- regulacje materialnoprawne tj. określające tytuły nieważności małżeństwa (innymi słowy przyczyny, dla których można stwierdzić nieważność małżeństwa), które dzieli się na 3 kategorie:
- przeszkody małżeńskie - przeszkody zrywające w ogólności kann. 1073 – 1082 KPK/83 oraz poszczególne przeszkody zrywające kann. 1083 – 1094 KPK/83)
- wady zgody małżeńskiej – zgoda małżeńska kann. 1095 – 1107 KPK/83),
- braki w zakresie formy zawarcia małżeństwa – forma zawarcia małżeństwa kann. 1108 – 1123 KPK/83.
- regulacje procesowe tj. określające procedurę postępowania przed Sądem Kościelnym, uregulowaną w szczególności w kanonach 1671 – 1712 (procesy małżeńskie), ale także w całej księdze VII KPK/83 obejmującej „Procesy”. Zastrzec należy, iż część przepisów zawartych w KPK/83 została zmodyfikowana przez późniejsze akty prawne, a zasady prowadzenia spraw o stwierdzenie nieważności małżeństwa zostały uszczegółowione także w innych dokumentach, o których mowa poniżej.
- Pontificium Consilium de Legum Textibus Interpretandis, Instructio Dignitas Connuboo servanda a tribunalibus dioecesanis et interdioecesanis in pertractandis causis nullitatis matrimonii, Roma 2005, tłumaczenie wraz z komentarzem: T. Rozkrut (red.), Komentarz do Instrukcji procesowej „Gignitas connubii”, Sandomierz 2005 – Instrukcja precyzuje i dookreśla sprawy proceduralne związane z prowadzeniem procesów przed Sądami Kościelnymi.
- Litterae Apostolicae Motu Proprio datae Mitis Iudex Dominus Iesus quibus canones Codicis Iuris Canonici de causis ad matrimonii nullitatem declarandam reformantur, 8 IX 2015, Libreria Editrice Vaticana 2015, tłumaczenie na język polski można odnaleźć w List apostolski motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus reformujący kanony Kodeksu Prawa Kanonicznego dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa, Tarnów 2015. Z tłumaczeniem można zpoznać się także na stronie Sądu Metropolitalnego w Warszawie pod linkiem: http://www.trybunal.mkw.pl/Mitis%20Iudex%20Dominus%20Iesus%20-%20PL.pdf
Poniżej postaramy się przybliżyć Państwu problematykę tak przyczyn nieważności małżeństwa jak i procedur, które umożliwiają uregulowanie swojej sytuacji prawnej w Kościele Katolickim.
Z uwagi na ograniczone rozmiary strony, jak również ze względu na złożoność poruszanych zagadnień, prosimy o potraktowanie publikacji zawartych na naszej stronie internetowej wyłącznie jako zachęty do zgłębienia tej trudnej choć ciekawej problematyki.
Liczymy, iż dla wielu z Państwa nasza strona okaże się pomocna w poznaniu i zrozumieniu procesów prowadzonych w Sądach Kościelnych.
